Başa çatan 2014-cü ilin əsas hadisələri barədə xülasə Milli
Məclisdə smartfonların yasaqlanması barədə məlumatla başlayır.
Yanvarın 10-da Milli Məclisə daxil olan şəxslərin istisnasız
olaraq smartfon keçirilməsinə qadağa qoyulması haqda məlumat yayılıb.
Parlamentin sözçücü yeni qaydanın “sırf
təhlükəsizliyə” görə tətbiq olunduğunu desə də, ekspertlər bu qadağanın hüquqi əsasının
olmadığını və jurnalistlərə də aid edilməsinin informasiyaya azad çıxış
imkanının azaldılması anlamına gəldiyini bildiriblər. 2013-cü ildə yerli
mediada deputatların öz həmkarlarının yerinə qanunların səsverməsi zamanı səs
verməsi ilə bağlı fotoşəkillər yayımlanmışdı.
“Sovetski”nin sökülməsi
İlin əvvəlində Bakının mərkəzi hesab olunan “Sovetski”,
“Papanin” və “Kubinka”məhəllələrinin
söküntü işlərinə (ilkin
olaraq “Sovetski”nin - red) başlanacağı haqda rəsmi məlumat yayıldı. Hökümət bu
əraziləri “heç bir tarixi əhəmiyyəti” olmadığını və hər kvadat metrə görə 1500
manatdan ödəniləcəyini açıqladıqda fevralın 16-da “Sovetski” sakinləri etiraz
aksiyası keçirdilər. 2 gün sonra baş nazirin müavini və Bakı şəhər İcra
Hakimiyyətinin başçısı Hacıbala Abutalıbovun narazı sakinlərlə görüşündən sonra
martın 3-də hökümət kampensasiyadan narazı sakinlərin evlərinin sökülməyəcəyini
açıqladı. Eyni gündə aksiya keçirməyə cəhd edən narazı sakinlərdən bir neçəsinin
sutkalıq həbs cəzası aldığı məlum olub. Hakimiyyət ilin sonunda sökülən ərazilərin
ölçülməsi və inventarlaşma işlərinn birinci mərhələsinin başa çatdığını və
1500-dən çox evin və yaşayış sahəsinin söküldüyünü açıqlayıb.
“Nurçu” əməliyyatı
Mart ayında yerli mediada Prezident
Administrasiyasının Siyasi təhlil və informasiya təminatı şöbəsinin müdiri
Elnur Aslanov tərəfindən Pensilvaniyada yaşayan "Hizmet" hərəkatının
lideri Fethullah
Gülene yazıldığı iddia olunan məktubun dərc olunmasından sonra
Aslanov vəzifəsindən azad edildi. Aprel ayında Türkiyə prezidenti Recep Tayyip
Erdoğanın Bakıya səfərinin ardınca Daxili İşlər NazirliyiGöyçayda
və Bakıda keçirilən əməliyyatlarda "nurçu" təriqətinə
aid "yayılması qadağan olunan" ədəbiyyat və bəzi əşyalar
götürüldüyünü açıqlasa da, saxlanılanların sayı və hansı cinayətdə ittiham
olunmaları açıqlanmayıb. Rəsmi qurumlar saxlanılanların dindirildikdən sonra
sərbəst buraxıldığını bildiriblər.
N!DA fəallarına hökm
Mayın əvvəlində kütləvi iğtişaşların
təşkili və narkotik maddə ittihamı ilə həbs edilən və 2013-cü ilin sonunda
məhkəmə istintaqı başlayan səkkiz
N!DA fəalına hökm oxunub. Beynəlxalq ictimaiyyət və insan
hüquqları təşkilatı bu qərarı tənqid edib Gənc fəallara 6-8 il həbs cəzası
verilməsinə etiraz edən və onları dəstəkləmək üçün məhkəmə önünə toplaşanlar
“Azad et” şüarı səsləndirərək aksiya keçirməyə cəhd edib. Aksiyanı işıqlandıran
jurnalistlərə zorakılıq edilib, ondan çox ictimai fəal saxlanılıb. Polislə
qarşıdurmada saxlanılan fəallardan üçü 400-600 manat cərimə olunub, beş gənc fəal
inzibati həbs cəzası verilib, üç nəfərə xəbərdarlıq olunub, iki gənc fəalın
aksiya günü cərimə olunaraq sərbəst buraxıldığı məlum olub. Saxlanılanlar
"yeri, vaxtı, küçə yürüşünə münasibətdə marşrutu qanunla müəyyən edilmiş
qaydada razılaşdırılmamış toplantıda iştirak etməyə görə" cərimə və 1
sutkalıq həbs olunub.
AŞ Nazirlər Kabinetinə
sədrlik
Mayın 6-dan Azərbaycan Avropa Şurası
Nazirlər Kabinetinə 6 aylıq
müddətində sədrlik vəzifəsinin icrasına başlayıb. İyunun 24-də
Avropa Şurası Parlament Assambleyasında prezident İlham Əliyev təşkilatın
prezidenti AŞ-ın baş katibi Thorbjorn Jaglandla görüşündə İsmayıllı
hadisələrinə görə mart ayında 7 illik həbs cəzası alan REAL Hərəkatının sədri
İlqar Məmmədovun məsələsi qaldırılıb. Prezident hökümətin Avropa Məhkəməsinin
Məmmədovla bağlı 22 min dollar cərimə ödəməsi ilə bağlı qərarından şikayət
etmək hüququnun olduğunu desə də, onun azad olunacağı haqda bir söz deməyib.
Xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov Azərbaycanın sədrliyinin prioritetlərini
açıqladıqdan sonra ölkədə insan hüquqları vəziyyəti barədə sualları
cavablandırarkən deyib ki, “bəzi nöqsanlar, neqativ hallar əlbəttə var və bu
məsələlərin arxasında bəzi qüvvələr var, bunlar da bəzən qonşu ölkələrdən,
bəzən Avropadan gəlir”. Prezidentin AŞPA-da çıxışı zamanı daha çox Dağlıq
Qarabağ münaqişəsindən danışsa da, Azərbaycanda insan hüquqlarının vəziyyəti
ilə bağlı suala ölkədə “siyasi məhbuslar yoxdur” deyə cavablandırıb və bu
sualları “ qərəzli və xüsusi adamlar tərəfindən yazıldığını deyib.
“Türk lisey”lərinin
bağlanması
İyunun 18-də "Azərbaycan
Beynəlxalq Təhsil Mərkəzi" (ABTM) təsisçilərinin keçirdiyi yığıncaqda 11
lisey və Araz
Kurslarının fəaliyyətinin dayandırması qərara alınıb. Mərkəzin
təsisçilərindən biri Dövlət Neft Şirkətinin prezidenti Rövnəq Abdullayev
liseylərin Təhsil Nazirliyinin balansına verilməsini şərh edərkən deyib ki,
“neftçi neft çıxarmaqla məşğul olmalıdır”. Nazirlik liseylərdə oxuyan
şagirdlərin sərbəst seçim əsasında təhsil müəssisələrinə yerləşdiriləcəyini,
pedaqoji heyətin yerləşdirilməsi üçün isə işçi qrupun yaradıldığını açıqlayıb.
Ekspertlər Azərbaycanda "türk liseyləri" kimi tanınan orta ümumtəhsil
məktəbləri və hazırlıq kurslarının faəliyyətini dayandırmasını "siyasi
qərar” adlandırıb və hətta Erdoğanın səfəri zamanı həmkarı Əliyevdən bu
məktəblərin bağlanmasını xahiş etdiyini iddia edənlər də var.
Həbslər
Aprelin 29-da “Ayna-Zerkalo”
qəzetinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı siyasi şərhlər yazan jurnalisti
Rauf Mirqədirov saxlanıldıqdan sonra ona qarşı “dövlətə xəyanət” ittihamı irəli
sürüldü. Ardınca ölkədə fəaliyyət göstərən və əsasən hakimiyyəti tənqid edən
yerli insan hüquqları ilə məşğul olan qeyri-hökümət təşkilatları və bu sahədə
layihələr həyata keçirən xarici QHT-lərin yerli nümayəndəliklərinin bank
hesabına Baş Prokurorluğun vəsatəti əsasında həbslər qoyuldu. Üstəlik
parlamentdə QHT-lərlə bağlı qanunda dəyişikliklər bu sahədə fəaliyyət göstərən
QHT-lərin çoxunun bağlanması və fəaliyyətsiz qalması ili nəticələndi. Avqust
ayının əvvəlində Azərbaycan-Ermənistanın vətəndaş cəmiyyətlərinin “xalq
diplomatiyası” çərçivəsində görüşlərində iştirak edən hüquü müdafiəçisi Leyla
Yunus və onun həyat yoldaşı, konfliktoloq Arif Yunus casusluqda ittiham
edilərək həbs olundu. Bir həftə içərisində hüquq müdafiəçisi və Bakıda
keçirilən “Eurovision” yarışması öncəsi “Demokratiya naminə oxu” kampaniyasının
rəhbəri Rəsul Cəfərov, Avropa Məhkəməsinə hüquqlarının pozulması ilə müraciət
edən siyasi fəalların hüquqşünası və hüquq müdafiəçisi İntiqam Əliyev QHT-lərə
qarşı açılan cinayət işi ilə əlaqədar həbs olundu. Reportyorların Azadlığı və
Təhlükəsizliyi İnstitutunda Baş Prokurorluğun müstəntiqləri yoxlamalar apardı
və ofis fəaliyyətini dayandırdı. İnstitutun rəhbəri, hüquq müdafiəçisi Emin
Hüseynovun harada olduğu bu günə qədər məlum deyil.
Onun qardaşı Mehman Hüseynov bir neçə aylıq fasilədən sonra
ictimaiyyət arasına çıxdı və onun həm ölkədən çıxışına qadağa qoyuldu, həm də şəxsiyyət
vəsiqəsi hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən götürüldü. Həbs dalğasının
arxasınca avqustun sonunda hakimiyyəti tənqid edən “Azərbaycan saatı”
proqramının aparıcısı və “Azadlıq” qəzetinin redaktoru Seymur Həzi xuliqanlıqda
ittiham olunaraq həbs olundu. Vətəndaş cəmiyyətinin bir neçə üzvü Baş
Prokurorluğun Ağır Cinayətlərə dair İstintaq İdarəsində dəfələrlə dindirildi.
Son olaraq Azərbaycan hökümətini tənqid edən araşdırmalar yazan Xədicə
İsmayıl ölüm həddinə
çatdırma maddəsi ilə dekabrın 5-də həbs olundu.
Təmas xətti
Avqustun əvvəlində Azərbaycanla-Ermənistan sərhəddində
intensive atışmalardan sonra cəbhədə atışmalar zamanı Azərbaycan Müdafiə
Nazirliyi 13 əsgərin öldüyünü açıqlayıb. Tanınmamış Dağlıq Qarabağ Müdafiə
Nazirliyinin məlumatına görə, döyüşlərdə 5 erməni əsgəri ölüb, 7-i isə
yaralıdır. Atəşkəsin pozulmasına görə tərəflər bir-birini "kəşfiyyat-diversiya
cəhdləri”ndə ittiham edib. Hər iki tərəf bir-birini itkiləri gizlətməkdə
ittiham edib və digərinin daha çox itki verdiyini iddia edib. Bundan sonra
Soçidə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin təşəbbüsü ilə Azərbaycan prezidenti
İlham Əliyev və Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan üçtərəfli görüş keçirilib.
Tərəflər Putinə atəşkəsin pozulmayacağı ilə bağlı vəd versələr də, Azərbaycanda
təhlilçilər prezidentlərin görüşünün Rusiyanın regionda “güc nümayişi” kimi şərh
edərək nəticə gözləmədiklərini bildiriblər.
Helikopterin vurulması
Noyabrın 12-də Azərbaycan hava məkanını pozduğunu dediyi və
"Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinə" məxsus Azərbaycan-Ermənistan
sərhəddində Mi-24 tipli helikopteri vurulub, 3 ekipaj üzvü partlayışdan sonra
yanaraq ölüb. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi helikopterin “döyüş kursuna enərək
Azərbaycanın mövqelərini hücuma cəhd etdiyini” açıqlayıb. Ermənistan Müdafiə
Nazirliyi Azərbaycan tərəfinə hədəli bəyanatla cavab verib. Ermənistan Azərbaycanla
sərhəddə geniş hərbi təlimlər keçirdiyindən Azərbaycanda təhlilçilər və Müdafiə Nazirliyi erməni tərəfinin “provokasiya xarakterli uçuşlar həyata
keçirdiyini” bildirib. ATƏT helikopterin vurulmasını müharibəni qızışdıra biləcəyi
ilə bağlı “narahat olduğunu” desə də, Bakı sakinləri hadisəni şərh edərkən
müharibənin olacağına inanmadıqlarını deyiblər. Beynəlxalq qurumlar, o cümlədən
ABŞ və Avropa tərəfləri “təmkinli olmağa” və məsələni araşdırmağa çağırıb. Azərbaycan
Xarici İşlər Nazirliyi bəyan edib ki, işğal olunmuş ərazilərin üzərindəki hava
məkanı "uçuşlar üçün bağlı" elan edib, bu barədə beynəlxalq mülki
aviasiya təşkilatının bütün üzvlərini məlumatlandırıb. Ermənistan Müdafiə
Nazirliyi Azərbaycan tərəfinin cəsədləri götürməyə icazə vermədiyinə görə “vəziyyəti
gərginləşdirməkdə” ittiham edib.
Bələdiyyə seçkiləri
Dekabrın 23-də Azərbaycanda bələdiyyə
seçkiləri keçirildi. Namizədlərin qeydiyyatı və təbliğat təşviqat
kampaniyası şərh edən Müsavat Partiyası və Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının təmsilçisi
seçki kampaniyasına “icra hakimiyyətlərinin müdaxilə” etdiyini və namizədlərin
“əsassız” olaraq qeydiyyata alınmadığını qeyd edirdilər. Mərkəzi Seçki
Komissiyası iddiaları qəbul etməyib.
Seçki günü məntəqələrdə
müşahidə aparan Müsavat Partiyası seçki günü “saysız-hesabsız saxtakarlıqlara və
çox saylı qanun pozuntularına yol verildiyini” açıqlayıb və yaydığı hesabatda və
nəticələrin ləğv olunmasını tələb edib.
Demokratik Təşəbbüslər
İnstitutunun müşahidəçilərinə əsasən MSK-nın seçici fəallığı ilə bağlı yaydığı
məlumatlara alternative rəqəmlər yayıb və fərqin hər məntəqədə bir neçə min
olduğunu iddia edib. MSK sədri Məzahir Pənahov 118 dairə və 5015 seçki məntəqəsi
üzrə keçirilən seçkilərdə 1607 bələdiyyənin formalaşıb və 15035 lider namizədin
müəyyənləşdiyini və komissiyaya heç bir rəsmi şikayət və ya müraciətin daxil
olmadığını bildirib.
Комментариев нет:
Отправить комментарий